درد در قاعدگی و PMS واژههای آشنایی برای هر خانم است. پس در همین ابتدای مطلب باید بدانید که شما تنها نیستید و کمتر خانمی پیدا میشود که پیش از شروع دروان قاعدگی علامتی را مشاهده نکند. این علائم معمولا از 7 تا 10 روز قبل از پریودی با درجات کم و زیاد خود را نشان میدهند که به زبان علمی به آنها PMS میگویند.
تقریبا اکثر بانوانی که این دردهای جسمی و روحی را تجربه کردهاند، به دنبال راهی برای درمان و یا حداقل کاهش دردهای شدید پیش از شروع قاعدگی هستند. چرا که با وجود این که این علائم طبیعی و موقتی هستند؛ ولی در برخی از خانمها این اختلالات تاثیرات چشمگیری در زندگی عادی آنها به وجود میآورد.
از این رو اگر شما هم با درد قاعدگی و PMS دستوپنجه نرم میکنید، این راهنما به شما کمک خواهد کرد تا به طور جامع و کامل علت PMS را پیدا کرده و با استفاده از راهکارهایی که ارائه میدهیم، این دوران را به خوبی مدیریت کرده و احساس بهتری داشته باشید.
سندرم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
به طور کلی PMS مجموعهای از علائم جسمی و روانی را شامل میشود که معمولا ۷ الی ۱۰ روز پیش از شروع دوران قاعدگی بروز پیدا میکنند. این اختلال که به سندرم پیش از قاعدگی یا Premenstrual Syndrome مشهور است با آن که تاکنون علت اصلی بروز آن مشخص نشده است، اما بسیار شایع بوده و حدود 90 درصد از خانمها درجات مختلفی از pms را تجربه می کنند. این مشکلات با نزدیکتر شدن به روزهای منتهی به پریودی خود را بیشتر نشان داده و آنها را با چالشهای مختلفی دچار میکند.
علت سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
بررسی های متعدد نشان داده است که علت درد در قاعدگی و pms به تغییرات در هورمونها برمیگردد. در یک چرخه سیکل 28 نرمال روزه، زمانی که پریود تمام میشود، بدن خود را برای بارداری احتمالی بعدی آماده میکند.
از بین رفتن تعادل هورمونی بر روی سیستم عصبی و مغز اثر مستقیم داشته و سبب بروز علائم عاطفی و جسمی میشود. در کنار این آشفتگی هورمونی، استرس، تغذیه نامناسب، عدم تحرک و کمخوابی در بروز درد در قاعدگی و PMS نقش اساسی دارند.
در ضمن ژنتیک و سابقه خانوادگی هم عامل مهم دیگری در علت نشانههای قبل از قاعدگی است که نباید آن را نادیده گرفت؛ به طوری که اگر سابقه خانوادگی PMS دارید، احتمال این که در معرض ابتلا به این سندرم قرار بگیرید، بیشتر است.
رابطه pms با هورمونها چگونه است؟
در دوران پیش از قاعدگی، سطح هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون دستخوش تغییرات و نوسانات فراوانی میشوند. به طور مثال، در انتهای فار فولیکولی و قبل از تخمکگذاری و همچنین پس از تخمکگذاری، سطح استروژن به طور مداوم در حال افزایش است. اما در صورت عدم بارداری، کم شده و همین مورد سبب بروز درد در قادعدگی و PMS میشود.
از سویی دیگر، با کاهش ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن، انتقال مواد شیمیایی مانند سروتونین (مسئول تنظیم خلق و خو) در مغز مختل میشود. این اختلال خود سبب میشود که برخی از علائم PMS نظیر افسردگی، اضطراب و بداخلاقی تشدید شوند.
طول دوره pms چقدر است؟
زمان شروع درد در قاعدگی و PMS و پایان آن روال مشخص و معینی ندارد. حتی ممکن است برای خود شما هم در هر دوره پریودی ثابت نبوده و فرق کند. مثلا یک دوره درد زیاد به همراه کلی علائم پیش از پریودی داشته و دوره دیگر اصلا علامتی نداشته باشید.
اما معمولا شروع دوره PMS از 7 الی 10 روز قبل از اولین روز خونریزی قاعدگی است. مدت زمان دوره هم ثابت نیست و از 2 تا 10 روز متغیر است. در اکثر اوقات علائم در اولین روز پریودی به اوج خود می رسند و رفتهرفته خفیفتر و کمتر میشوند.
علائم PMS چیست؟
قبل از هر چیز بهتر است بدانیم که تغییرات هورمونی در بدن هر خانم، خود را به اشکال مختلفی نشان میدهد. درست مانند هنگامی که باردار هستند و ویارهای هر فرد با فرد دیگری فرق میکند، علائم پیش از پریودی خانمها با یکدیگر تفاوت دارد. حتی ممکن است دو خواهر یا مادر و دختر هم دوران PMS کاملا متفاوتی را داشته باشند.
شدت و نوع علائم و میزان درد در قاعدگی و PMS هم در بین خانم ها متفاوت است. برخی از افراد علائم کم و بسیار خفیفی را دارند؛ ولی در مقابل شدت علائم به حدی است که نیاز به مراجعه به پزشک پیدا میکنند. در اینجا ما همه نشانههای سندرم پیش از قاعدگی را در دو دسته کلی جسمی و عاطفی نقسیم کردهایم که به شرح زیر هستنئد:
علائم جسمی دوره PMS چیست؟
• دردهای شکمی و قاعدگی (دیسمنوره) که به دلیل انقباضات رحمی در پایین شکم اتفاق میافتد.
• تورم و ورم در نواحی مختلف بدن مانند دستها، پاها، و شکم که به خاطر افزایش آب و انباشته شدن آن در بدن رخ میدهد.
• احساس درد و حساسیت در سینهها، به خصوص در نواحی اطراف نوک سینه.
• افزایش احتمال بروز سردردهای تنشی یا میگرن به دلیل نوسانات هورمونی.
• احساس خستگی و بی حالی زیاد که ممکن است با خواب ناکافی یا تغییرات هورمونی مرتبط باشد.
• اختلالات در خواب و بروز مشکلاتی مانند بیخوابی یا خواب آلودگی بیش از حد.
• افزایش اشتها و تمایل به خوردن غذاهای خاص، به ویژه غذاهای شیرین و چرب، به دلیل کاهش سطح سروتونین.
علائم عاطفی PMS چیست؟
• افسردگی و احساس غمگینی و یا اضطراب زیاد.
• نوسانات شدید خلقی و تغییر حالت یکباره از خوشحالی به ناراحتی یا عصبانیت.
• تحریکپذیری شدید، بیقراری، کلافگی به همراه و عصبانیت و تندخوئی.
• احساس نگرانی، استرس و تنش روانی بیشتر از معمول.
• کمبود اعتماد به نفس، احساس بیارزشی یا تردید در تواناییها.
• واکنشهای شدید و غیرمعمول به اتفاقات کوچک یا جملات دیگران.
• دلتنگی و تمایل به تنهایی و درخواست حمایت عاطفی از دیگران.
• احساس خستگی روانی و بیانگیزگی در انجام کارهای روزمره.
• بیخوابی یا خواب زیاد همراه با احساس خستگی.
• کاهش تمرکز و حافظه و تردید زیاد در تصمیمگیری.
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
با این که درد در قاعدگی و PMS در میان خانمها شیوع فراوانی دارد. اما اگر شدت این علائم به قدری زیاد شود که سلامت جسمی و روانی فرد را در خطر بیاندازد از PMS به PMDD یا اختلال نارسایی پیش از قاعدگی تغییر پیدا میکند.
این اختلال مزمن و شدید بوده و نیاز به مداخله پزشکی و درمان دارویی دارد. احتمال وقوع اختلال Premenstrual Dysphoric Disorder در خانمها بین 2 تا 10 درصد است که از دوران بلوغ تا یائسگی ممکن است بروز پیدا کند.
روشهای تشخیص pms چیست؟
تشخیصPMS نیازمند دقت و شناخت دقیق علائم است. برای این که بدانیم بروز این علائم موقتی یا دائم هستند یا این که علت آن ها از چیست، لازم است حتما علائم را در چند دوره ثبت و بررسی کنیم. سپس با یک پزشک زنان مشورت کرده تا بتواند با استناد به جواب آزمایشها و سونوهای تشخیصی مورد نیاز، علت را بیابد.
درمانهای دارویی و خانگی pms چیست؟
برای درمان درد در قاعدگی و PMS راههای دارویی مختلفی وجود دارد که براساس نوع علائم و شدت آنها پزشک تجویز میکند. انواع داروهای مسکن، مکملهای هورمونی، دیورتیکها (داروهای ادرارآور) و از همه مهمتر قرصهای ضدبارداری و در صورت نیاز داروهای ضدافسردگی از مهمترین روشهای دارویی سندرم پیش از قاعدگی هستند.
اما در اینجا چند روش خانگی برای درمان سندرم پیش از قاعدگی ارائه میدهیم که در کنار داروها، میتوانند در بهبود و کاهش دردها بسیار مؤثر باشند.
درمان گیاهی درد در قاعدگی و PMS
طب سوزنی، ماساژ درمانی و استفاده از روغنهای گیاهی مانند روغن گل پامچال در نقاط درد میتوانند در تسکین درد در قاعدگی و PMS مفید باشد. همچنین مصرف برخی از گیاهان دارویی مانند موارد زیر میتوانند در کاهش استرس و علائم PMS هم مؤثر باشند:
بابونه:
برای آرامش اعصاب و کاهش اضطراب
زنجبیل:
دارای خاصیت ضد التهابی و کمک به تسکین دردهای عضلانی
اسطوخودوس:
برای کاهش استرس و بهبود خواب
رژیم غذایی مناسب در دوره pms
بهترین درمان خانگی برای کاهش درد در قاعدگی و PMS، داشتن رژیم غذایی مناسب است. بنابراین توصیه میشود که همیشه و به خصوص در دوران PMS مصرف کربوهیدارتهای سادهای مانند قند، شکر، شیرینی، برنج سفید و یا نان سفید را کاهش دهید. همچنین برای جلوگیری از نفخ و تشدید دردهای شکمی، غذاهای شور و پرنمک نخورید.
در مقابل خوراکیهای زیر را جایگزین آنها کنید:
• پروتئینهایی مانند گوشتهای کمچرب، تخممرغ، و حبوبات
• کربوهیدراتهای پیچیده مثل نان سبوسدار و برنج قهوهای
• چربیهای مفید و امگا3 مانند ماهیهای چرب مانند سالمون، گردو، و دانه چیا
• غلات کامل مانند جو دوسر
• میوه و سبزیجات تازه
• مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم و منیزیم
• مکملهایی مانند ویتامین B6، ویتامین D، امگا3 و کلسیم
• هیدراته کردن بدن و نوشیدن روزانه حداقل 8 لیوان آب
همچنین بهتر است برای کاهش نفخ، غذا به آرامی جویده و خورده شود. از پرخوری اجتناب کرده و به جای آن که به یکباره معده خود را پر کنید، تعداد وعدههای غذایی را افزایش دهید. با این کار هر بار حجم کمتری وارد معده شده و به خوبی هضم میشوند. در نتیجه احتمال نفخ کمتر خواهد بود.
راهکارهای کاهش استرس در هنگام سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
استرس و تغییرات خلقی یکی از شایعترین علائم در دوران پیش از قاعدگی (PMS) است. بنابراین کاهش و مدیریت استرس در این دوران، میتواند کمک شایانی به بهبود وضعیت روانی و حتی جسمانی شما کند. برای کنترل استرس روشهای مختلفی وجود دارد که در اینجا به چند راهکار مهم اشاره میکنیم.
1. ورزش منظم
ورزش به ویژه ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، دویدن، شنا و به خصوص یوگا و مدیتیشن میتواند بهترین راه برای کاهش استرس و کنترل درد در قاعدگی و PMS محسوب شود. چرا که این فعالیتها سبب آزاد شدن اندورفینها، هورمونهای شادی و آرامش میشوند.
2. تغذیه مناسب
یکی دیگر از روشهای مدیریت استرس در دوران قاعدگی تغییر لایف استایل است که مهمترین آن توجه به تغذیه است. به عبارتی دیگر مصرف برخی از خوراکیها در کنار اجتناب از خوردن بعضی دیگر میتوانند در میزان استرس موثر باشند.
3. خواب کافی
کمبود خواب، بیخوابی و یا خواب زیاد از علائم سندرم پیش از قاعدگی هستند که میتواند استرس و تغییرات خلقی را در دوران PMS تشدید کنند. بنابراین، سعی کنید حداقل 7-8 ساعت خواب شبانه داشته باشید. داشتن یک روتین خواب منظم و راحت میتواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
4. دوش آب گرم
حمام کردن با آب گرم میتواند تنشهای عضلانی و استرس را کمتر کند. البته برخی از افراد هستند که با دوش آب سرد حال روحی بهتری داردند. ماساژ و آب درمانی هم از دیگر روشهایی هستند علاوه بر کاهش استرس به درمان درد در در قاعدگی و PMS کمک شایانی میکنند.
5. خودمراقبتی
وقت گذاشتن برای فعالیتهایی که شما را شاد میکنند و به شما آرامش میدهند مثل مطالعه، گوش دادن به موسیقی، یا دیدن فیلمهای مورد علاقه یا با دوستان و خانواده بودن، هم میتوانند استرس را کمتر یا از بین ببرند.
به خاطر داشته باشید که کافئین و الکل میتوانند علائم PMS را تشدید کنند و باعث افزایش اضطراب و استرس شوند. بهتر است مصرف این مواد را در این دوران محدود کرده و سلامتی خود را فدای خوشیهای کوتاهمدت نکنید.
روشهای پیشگیری از PMS چیست؟
رعایت نکات و راهکارهایی که در بالا ارائه شد میتواند احتمال بروز درد در قاعدگی و PMS را کمتر کند و یا از شدت آنها بکاهد. البته بهتر است به منظور تنظیم چرخه قاعدگی و کنترل علائم حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا براساس شرایط شما، دستورات لازم ارائه داده و داروهای احتمالی تجویز شود.
آیا PMS با افزایش سن تغییر میکند؟
بله درد در قاعدگی PMS (سندرم پیش از قاعدگی) در خانمها میتواند با افزایش سن دستخوش تغییر شود. تحقیقات نشان میدهند که این علائم معمولاً در سنین نوجوانی و شروع دوران قاعدگی در شدیدترین حالت خود هستند. اما با افزایش سن، بهویژه در دورههای نزدیک به یائسگی، شدت آنها به مرور کاهش پیدا میکند.
چرا که در زنان جوان، تغییرات هورمونی شدیدتر بوده و بدن به طور فعالتر و بیشتر به این تغییرات واکنش نشان میدهد. به همین دلیل احتمال بروز علائمی مانند خستگی، افسردگی، درد در قاعدگی، و نوسانات خلقی بیشتر است.
ولی با گذشت زمان و افزایش سن، تغییرات هورمونی طبیعیتر و پایدارتر میشود. طوری که خانمها در سنین 30 تا 40 سالگی ممکن است علائم PMS را با شدت کمتری تجربه کنند. در نتیجه هر چه به دوران نزدیک به یائسگی نزدیکتر میشویم، با کاهش سطح هورمونها، شدت علائم PMS هم کمتر شده و یا تغییر کند.
با مشاهده کدام علائم pms باید به پزشک مراجعه کرد؟
درد در قاعدگی و PMS یک مشکل شایع در میان زنان است که میتواند به شدت بر کیفیت زندگی شما و اطرافیانتان تأثیر مستقیمی داشته باشد. پس اگر علائم پیش از پریویدی شما خفیف است، معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارید و میتوانید با تغییرات سبک زندگی آنها را مدیریت کنید.
اما اگر علائم شدیدتری دارید که بر زندگی روزمره شما تأثیر گذاشته و در مدیریت آن دچار مشکل هستید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید تا درمانهای مناسب را دریافت کنید. چرا که مهم است که این علائم جدی گرفته شوند و برای پیشگیری از مشکلات آینده درمانهای لازم انجام شوند. در نهایت، با آگاهی و مدیریت مناسب، میتوان به راحتی با این شرایط کنار آمد و این دوران را راحتتر پشت سر گذاشت.