یائسگی و هر آنچه خانم ها باید بدانند
یائسگی به معنی قطع دائمی قاعدگی است. آیا زن یائسه حامله می شود ، این سوالی است که زیاد پرسیده می شود، زنان بعد از یائسگی توانایی باردار شدن را از دست می دهند و به دلیل تغییرات شدید هورمونی علائم خفیف تا شدیدی را تجربه می‌کنند. سن یائسگی معمولاً بالای ۴۰ سالگی است ولی در صورتی که قبل از چهل سالگی اتفاق بیفتد به آن یائسگی زودرس می‌گویند.
علت یائسگی نارسایی اولیه تخمدان است که در نتیجه آن هورمون استروژن که از تخمدان ترشح میشود، کاهش می یابد و میزان fsh افزایش می یابد و همین تغییرات هورمونی سبب ایجاد یک سری علایم و عوارض در دوران یائسگی می شود.
مراحل یائسگی
یائسگی دو مرحله دارد:
۱- مرحله اول یا مرحله گذر از یائسگی یا مرحله پیش یائسگی : که در آن به دلیل اینکه آهسته آهسته هورمون استروژن کاهش می‌یابد، سیکل قاعدگی نامنظم می شود. ممکن است قاعدگی در بعضی ماه ها اتفاق نیفتد. این مرحله ادامه پیدا می کند تا آخرین پریود اتفاق بیفتد و بعد از آن دیگر قاعدگی رخ ندهد و فرد وارد مرحله یائسگی کامل شود.
۲- مرحله یائسگی کامل : از هنگام آخرین پریود قاعدگی اگر به مدت یک سال هیچ قاعدگی و پریود دیگری رخ ندهد یعنی فرد وارد یائسگی کامل شده و دیگر پس از یک سال پریود نشدن، نباید خونریزی پریودی رخ دهد. علائم دراز مدت تر یائسگی شامل ، پوکی استخوان و بیماری های قلبی هستند.
علائم پیش یائسگی
۱- گرگرفتگی و تعریق شبانه
۲- مشکلات خواب و نوسانات خلقی
۳- خشکی واژن و بی اختیاری ادرار
این علائم معمولا ۴ تا ۵ سال قبل از یائسگی کامل اتفاق می‌افتد و با یائسگی کامل از شدت بعضی از این علایم کاسته میشود.
۱- گرگرفتگی و تعریق شبانه : احساس گرمای شدید به خصوص در صورت و بالاتنه که گاهی چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و ممکن است چندین بار در طول شبانه روز و به خصوص شب ها رخ دهد که این علائم می‌تواند با تجویز داروهایی که توسط پزشک متخصص تجویز می شود کنترل شود. این داروها شامل داروهای هورمونی و غیر هورمونی هستند.
۲- مشکلات خواب و نوسانات خلقی : که به دلیل گرگرفتگی و تعریق شبانه ممکن است اختلالات خواب رخ دهد و افسردگی های خفیف در این دوران ایجاد میشود که می‌توان موارد زیر را جهت کاهش اختلال خواب امتحان کرد:
– از خوردن وعده های سنگین غذایی در شب خودداری کنید.
– از سیگار کشیدن اجتناب کنید.
– قهوه و کافئین را در بعد از ظهر کم کنید.
– در طول روز چرت نزنید.
– قبل از خواب از شیر یا ماست استفاده کنید.
– در اتاق ساکت و خنک بخوابید.
– برای بهتر کردن کیفیت خواب، گرفتگی را درمان کنید.
۳- خشکی واژن و بی اختیاری ادرار : خارش، و درد موقع نزدیکی، احساس سوزش ادرار و بی اختیاری ادرار از مشکلات شایع زنان در زمان یائسگی است.
این خانم ها احساس ناراحتی در طول رابطه جنسی دارند که البته می توان از روان کننده ها و مرطوب کننده های واژن جهت خشکی واژن استفاده کرد ولی امروزه از لیزر واژینال جهت رفع خشکی و درد موقع نزدیکی و بی اختیاری ادراری استفاده میشود که ۲ تا ۳ جلسه لیزر واژن می‌تواند این علائم را بهتر از کرم ها و روان کننده ها کاهش دهد.
درمان علائم یائسگی
۱- درمان غیر هورمونی :
– استفاده از داروها
– استفاده از لیزر واژینال
۲- درمان های هورمونی : استفاده از داروهای هورمونی که می تواند علائم یائسگی را کاهش دهد. داروهای هورمونی یکسری عوارض ایجاد می‌کند :
– تغییرات خلقی
– نفخ شکم
– تورم شدید سینه ها
– سردرد
– خونریزی های واژینال
-مطالعات نشان داده زنانی که از هورمون درمانی استفاده می‌کنند در معرض بیشتری برای حمله قلبی و سکته های مغزی و لخته شدن خون قرار دارند و همچنین ممکن است مصرف مداوم هورمون درمانی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
* توصیه می شود جهت بهبود و کنترل علائم پیش یائسگی و یائسگی با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا بهترین و کم عارضه ترین درمان ها را برای شما جهت کنترل علائم تجویز نماید.
سوال شایعی که همیشه مطرح می شود این است که آیا می توان سن یائسگی را به تعویق انداخت ؟
خیر. یائسگی نیز مرحله ای از زندگی است که قابل به تعویق انداختن نیست، ولی می توان با درمان مناسب تا حد زیادی علائم آن را کنترل کرد.
چه زمانی افرادی که در مرحله پیش یائسگی یا یائسگی قرار دارند باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند :
۱- اگر پریود تان به طور ناگهانی شدید و حاوی لخته های خون باشد.
۲- اگر بعد از نزدیکی دچار خونریزی می شوید.
۳- اگر پریودتان بیشتر از حد معمول طول بکشد.
۴ – اگر لکه بینی بعد از پریود داشتید.
۵- اگر فاصله بین دو پریودتان کم شده باشد.
خطرات بلند مدت تر یائسگی
پوکی استخوان و بیماری های قلبی ، خطرات بلندزمدت تر مربوط به یائسگی هستند. دلیل آن این است که استروژن نقش مهمی در محافظت از استخوان ها و قلب دارد ، کاهش استروژن که به دلیل یائسگی رخ می دهد ، بدن را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری پوکی استخوان و بیماری های قلبی قرار می دهد. بهتر است در مورد گزینه های درمانی موجود برای محافظت در برابر این بیماری ها با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
سخن آخر اینکه :
یائسگی نیز مرحله ای از زندگی به حساب می آید و دوران پس از یائسگی تفاوت زیادی با زندگی قبل از این دوران ندارد. یادتان باشد که درست غذا بخورید و ورزش کنید. رژیم غذایی مغذی و ورزش منظم به استخوان ها و قوی شدن آنها کمک می‌کند و مراجعه منظم به پزشک و چک اپ دوره ای در این دوران بسیار ضروری است.
